Op de afbeelding rechts te zien staan twee roodgekleurde schuine pijlen aan de zijkant van een pand, enkele centimeters eronder evenwijdig zijn scheuren in baksteen metselwerk en stuclaag verborgen achter de afwerking maar enigszins voldoende zichtbaar als je goed kijkt (inzoomen).
In veel situaties met instabiele funderingen of onvoldoende dragend vermogen van gevelmetselwerk, komt deze los van een achterliggende constructie. Op de afbeelding rechts is de achterliggende constructie een woningscheidende bouwmuur van massief metselwerk en de voorgevel bestaat ook uit massief metselwerk. Het pand is voorzien van nieuwe buispalen beton- fundering in combinatie met constructieve vloer. De gevolgschade aan het pand is goed te zien aan de voorgevel en ook binnen. Nu de fundatie voldoende stabiel is en scheurvorming metselwerk ook tot rust gekomen is, kan tot herstel worden overgegaan door een ervaren gevel-onderhoud aannemer.
Traditioneel werden na het aanbrengen van de fundering eerst de bouwmuren opgetrokken. Om hier tegenaan het naderhand op te trekken gevel-metselwerk te kunnen koppelen, zijn hiertoe uitsparingen gemaakt aan einde van de bouwmuren door het toepassen van een volle bloktand of wisselende bloktand in het massieve metselwerk en waar mogelijk (in bepaalde situaties) kon men een vallende vertanding toepassen. De stabiliteit van bouw-muren werd geborgd door de houten vloerbalken.
Op de afbeelding rechts zien we een inwendige hoek waarvan het linkerdeel de bouwmuur is en rechts de binnenzijde van de gevel te zien is. In deze situatie heeft men met behulp van gezet stevig plaatstaal en bouten schoefdraad – en moeren constructie met chemische verlijming, de voorgevel met de bouwmuur opnieuw geborgd op verdieping niveau. Het nadeel van deze re-constructie is dat de verankering in het zicht is en achter voorzetwanden zal moeten worden weggewerkt.
Een slim en eenvoudig systeem om massief metselwerk te koppelen doe je vanaf de buitenzijde met 12mm muurankers, daarvoor is geen chemie nodig en hoef je aan de binnenzijde geen voorzetwanden te plaatsen.
In situaties waar een afschuiving van gevelmetselwerk kan plaatsvinden of een gevel kan bezwijken door eigen gewicht, zal men terstond maatregelen moeten treffen; eerst moeten de bewoners of gebruikers van het pand geholpen worden met een tijdelijke verblijfplaats waarna een omheining moet worden geplaatst rondom het pand. Daarna kan men beginnen met stutten van de gevel(s) en constructies. Op de afbeelding links zie je een zogenoemd dodemansbed. In deze situatie is gekozen voor een combinatie van staal en is deze bedoeld als tijdelijke constructie tot het moment dat het gebouw weer constructief veilig is hersteld.
Het afschuiven van gevelmetselwerk kan ook voorkomen bij spouwmuur-constructies waarbij het buitenblad door het eigen gewicht en massa vanwege verkeerd uitgevoerde bouwdetails -zoals bijvoorbeeld bij betongevelband aansluitingen het geval is- kan loskomen, maar bijvoorbeeld ook bij het meer moderne gevelmetselwerk waarin stalen geveldragers zijn toegepast. Op de afbeelding rechts zie je het metselwerk boven een geveldrager naar voren komen omdat het buitenblad niet langer meer verbonden is met het binnenblad in combinatie met verkeerde ontwerp details en/of uitvoering in het werk.
