Gevelmetselwerk ‘schade door kozijnankers’
Om houten kozijnen vormvast in een spouwmuur-constructie te bevestigen worden aan het binnenblad van metselwerk gegalvaniseerde kozijnankers aangebracht. Als het metselwerk van het binnenblad tot een bepaalde hoogte is opgetrokken worden de houten kozijnen op hoogte gesteld (te lood en waterpas op een vastgestelde positie) en afgeschoord met houten latten. Vooraf wordt ter plaatse van de spouw positie een zogenoemde spouwlat van hout tegen de kozijnstijlen aangebracht met grote spijkers, deze spouwlat krijgt gewoonlijk een behandeling met een laag (loodvrije)menie net als het kozijn rondom. De kozijnankers worden bij voorkeur in de hoek en aansluiting houten kozijnstijl met spouwlat aangebracht, in het houten kozijn zelf. Bij hardhouten kozijnen is het makkelijker om de kozijnankers in de spouwlat (vaak een minder harde houtsoort) aan te brengen.
Op een bepaald moment kwam men op een (goedbedoeld) idee, om ook in het gevelmetselwerk kozijnankers in houten gevelvullingen aan te brengen in een spouwmuur-constructie, waardoor we tegenwoordig in veel situaties met gevelmetselwerk schade’s tegenkomen door roestende kozijnankers. Stukken steen komen los en kunnen vallen en gevaar opleveren voor passanten. Ook zien we vaker dat metselwerk wordt uiteengedrukt of opgedrukt waardoor scheuren ontstaan in lintvoegen en het gevelmetselwerk niet meer homogeen verbonden is als geheel.
Kozijnankers die destijds in het buitenblad van gevelmetselwerk zijn aanbracht en inmiddels zijn gaan roesten moeten wel zo snel mogelijk worden verwijderd. In het verleden bij gevelherstel en onderhoud werden voegen wel vernieuwd maar deed men niets aan roestende kozijnankers terwijl kapotte stenen en stootvoegen vaak wel werden hersteld maar lengtescheuren in lintvoegen nauwelijks, met als gevolg dat eerder waterophoping in een scheur in een lintvoeg bij vorst zal gaan uitzetten en de schade alsmaar groter wordt, dit komt voor bij gevelmetselwerk van bakstenen die slecht hechten aan de mortel en waar het constructief herstellen van gevelmetselwerk tot hoge kosten kan leiden.
Kozijnankers worden ook met kunststof pluggen bevestigd en toegepast op plekken waar nieuw metselwerk aansluit op bestaand metselwerk (afbeelding rechts).
