Spouwvervuiling

Spouwvervuiling Technisch Gevelonderzoek

Bij hoge gebouwen zoals flats zie je bij de verdiepingen op vloerniveau vaak horizontale betonbanden en daartussen in het metselwerk. Dit metselwerk aan de buitenzijde (gevel) noemen we een buitenblad en in dat geval is er meestal ook een binnenblad, als het inderdaad – zoals in dit geval – gaat om een spouwmuur. Het buitenblad is – als het goed is – op meerdere posities verbonden met metalen spouwankers aan het binnenblad. 

Het binnenblad van een kopgevel is in de meeste situaties met hoogbouw monolitisch gevormd beton of van gemetselde betonblokken en is constructief maar ook komen we andersoortig steenachtig substraat en bouwmaterialen tegen tijdens onderzoek zoals binnenbladen bij gevels met betondelen en bij de langsgevels. Welke materialen er destijds zijn toegepast weet je nooit exact voor aanvang en het uitvoeren van onderzoek omdat informatie zoals revisietekeningen en/of materiaalstaat meestal ontbreken. 

Dan rijzen de volgende vragen;

Amersfoort Schuilenburght 2
  • Wat zit er nu in de spouwmuur algemeen
  • Wat is de kwaliteit van de spouwankers
  • Hoe breed is de spouw 
  • Wat is de kwaliteit van de waterkeringen
  • Wat is de kwaliteit van eventueel aanwezige isolatie of na-isolatie
  • Zit er asbest in de spouwmuur bij kozijnaansluitingen
  • Is de spouw voldoende breed voor na-isolatie
  • Waar zijn koudebruggen en is spouwvervuiling aanwezig
  • Waar is tocht en vochtdoorslag mogelijk
  • Hoe is de hechting van mortel een stenen onderling
  • Met welk soort bindmiddel en mortelsamenstelling is destijds gebouwd
Spouwvervuiling Thor Logical Gevelonderzoek
Amersfoort Schuilenburght 18

We zullen hier specifiek ingaan op spouwvervuiling, wat is spouwvervuiling precies?

Tijdens het vol en zat metselen met bakstenen ontstaan aan de spouwzijde speciebaarden die door het eigen gewicht loskomen en ook tijdens het vertinnen van het binnenblad van metselwerk vallen specieresten in de spouw. Hoe hoger het metselwerk (5 tot wel 44 lagen waalformaat baksteen), des te meer speciemortel er in de spouw terecht kan komen en zal ophopen.

Bij een brede luchtspouw is vanzelfsprekend meer ruimte voor speciemortel om onbelemmerd te kunnen vallen en ophopen. Zolang deze specie blijft ophopen in situaties met een beton gevelband die aan de achterliggende betonconstructie (betoncasco) is verbonden, dan kun je je voorstellen dat de spouw tot een aantal lagen boven een beton gevelband op deze plekken behoorlijk gevuld is. In de regel komen we meerdere lagen ophoping van spouwvervuiling tegen waaronder ook flora en fauna bij hoogbouw gevelmetselwerk met spouwmuurconstructies.

Speciebaarden Gevelonderzoek
Spouwvervuiling Metselwerk

De nadelen van spouwvervuiling boven betondelen – die verbonden zijn met achterliggende constructie – is het buitengevel gebied met aanzienlijke warmteverlies (door de grootte van de koudebrug) en het vasthouden van vocht onder in de spouwmuur dat tijdens bevriezing kan uitzetten en metselwerk doet scheuren.

Ook in deze situaties zijn er verschillende oplossingen mogelijk in het kader van  energetisch verbeteren en verduurzamen van het gebouw die we in onze rapportages vermelden bij de sectie advies en aanbevelingen.

Metselwerk Fundering Herstellen

Eigen Foto Thor Logical Dd 19 Mei 202019

Gebouwen tussen 1600 en 1900 hebben meestal funderingen die bestaan uit houten palen in combinatie met metselwerk erbovenop of die alleen bestaan uit een gemetselde fundering met baksteen en mortel (op een vlakke voldoende draagkrachtige bodem). Fundering metselwerk is massief en heeft een bepaalde breedte en hoogte. Belangrijk is de aanlegdiepte van fundering metselwerk en dat de grondlaag eronder niet kan bevriezen. 

Oude gemetselde funderingen in Nederland bestaan veelal uit klei gebakken stenen, soms van eerdere eenvoudig opgetrokken bouwwerken die daarna weer gesloopt zijn, waardoor er eeuwen geleden al zoiets bestond als het opnieuw gebruiken van bestaande bouwmaterialen. Dat kwam dan goed uit omdat baksteen vroeger een duur product was.

Tijdens ingrijpend onderhoud of verbouwingen van oudere panden en waarbij de houten vloer van de eerste woonlaag wordt verwijderd, ziet men vaak al metselwerk wat onderdeel uitmaakt van de fundering. Omdat vaak ook de oude houten vloerbalken worden verwijderd stuit men al gauw op de bodemafsluiter. In de loop der eeuwen zijn er veel soorten bodemafsluiters geweest maar in het begin was dit ook normaal schoon zand.

Op locaties met grond van verschillende samenstellingen kan het zand intussen vermengd zijn met andere grondsoorten zoals klei, vaak ook nog met grondwater en zelfs verontreinigende grond komt voor.

Op het moment en tijdens de werkzaamheden aan het pand worden ook eventuele problemen zichtbaar van de oude gemetselde fundering. Vaak werden mortels toegepast van zand met kalk en heel soms tras, toen bestond het moderne cement nog niet. Door hevige of aanhoudende trillingen zoals bijvoorbeeld tijdens werkzaamheden aan het pand, kan dit metselwerk aanzienlijk grote schade oplopen.

In een behoorlijk aantal situaties wordt al voldoende rekening gehouden met huidige staat van de gemetselde fundering, zoals hulpvoorzieningen tijdens funderingsherstel. Ook het nieuwe gewapende betonwerk van wanden en vloeren zullen de functie van oude gemetselde funderingen overnemen en is schadeherstel hier niet relevant.

Toch zien we in veel situaties dat men er van uitgaat dat de gemetselde fundering intact moet blijven, ook omdat anders de kosten van onderhoud of een verbouwing te hoog zullen oplopen. Als werkzaamheden worden uitgevoerd in een pand zonder funderingsherstel en waar omgevingsfactoren zoals trillingen van verkeer of verschillende grondwaterstanden periodiek invloed hebben op bestaande fundering van metselwerk, dan zullen de eigenaren toch te maken kunnen krijgen met schade en eventueel enorme gevolgschade aan dragende muren. 

Tijdens onze onderzoeken aan gemetselde funderingen worden de werkzaamheden vaak stil gelegd of zijn stilgelegd. Als we dan zelf met mechanische boor- en hakmachines testen dan zien we vaak dat bakstenen heen en weer trillen of zelfs drijven en de natte oude mortel wegsijpelt, dit proces kan net zolang doorgaan tot er uiteindelijk niets meer van over is dan een hoop losse bakstenen. 

Gelukkig hebben we voldoende specialistische kennis in huis voor het maken van een plan en advies voor het herstellen en versterken van gemetselde funderingen met speciale technieken en materialen waarmee we de gemetselde fundering weer homogeen maken, versterken en stabiliseren.

Na het onderzoek aan de gemetselde fundering maken we een advies die we laten toetsen door onze constructeur. Indien nodig wordt er ook een werkplan en veiligheidsplan opgesteld door onze constructeur, maar dit gebeurt alleen bij minder veilige situaties.

Met dit advies in de hand worden specialistische en/of gecertificeerde aannemers aangetrokken voor het uitvoeren van constructief herstel van de gemetselde fundering.

Funderingsherstel en Metselwerk herstel

Een verouderde of slechte fundatie leidt tot verzakkingen en schade aan gevels, binnenmuren en vloeren. Voordat schade aan metselwerk exterieur en interieur kan worden hersteld en/of gestabiliseerd, zullen eerst de problemen met de fundering aangepakt moeten worden.

Bij funderingsherstel worden stalen holle buispalen in de grond geslagen, dit gebeurt grotendeels binnen in de woning na het verwijderen van de vloer en eventuele vloerbalken. Het is de kunst om zoveel mogelijk oppervlak en werkruimte vrij te hebben en soms zijn daar extra maatregelen voor nodig zoals damwanden en stalen hulpconstructies. Op basis van sonderingen en werktekeningen wordt grofweg maten uitgezet waarna na grond uitgraving aanlegdiepte een houten Azobé damwand-waterkering langs woningscheidende bouwmuren wordt aangebracht. 

Funderingsherstel Begeleiding
Stalen hulpconstructies

Na het verdichten van de bodemafsluiter worden zware houten balkschotten neergelegd en kan de kleine heimachine door een deur naar binnen worden gereden en over deze balkschotten manoeuvreren. 

Funderingsherstel 02png
Heistelling

Intussen is een sloopbedrijf begonnen met het hakken van kassen op het niveau van waar de nieuwe constructievloer van beton zal komen. De bouwmuren die grotendeels uit steens-metselwerk (circa 21cm breed) bestaan, of soms zelfs breder, worden namelijk ook onderdeel van de nieuwe constructie.

In woningscheidende bouwmuren worden kassen half uitgehakt. In de bouwmuren binnen in het pand worden de kassen in zijn geheel uitgehakt. De afmeting van een kas is vierkant ongeveer 35x35cm. Telkens blijft een stuk metselwerk (35x35cm) bovenkant fundering en onderkant bouwmuur intact, op deze wijze (om en om) blijft de bouwmuur solide staan. Voor het heien van de holle buispalen wordt met behulp van een plattegrond een route uitgestippeld en krijgen de posities een nummer voor iedere heipaal.                

Als het hakken van de kassen in het metselwerk gereed is wordt alle puin opgeruimd en afgevoerd. Nu is het aan de metselaar die stalen vijzels gaat plaatsen in de kassen. Eerst wordt het metselwerk schoongespoeld waarna een halve of een hele betontegel (straattegel) wordt geplaatst in een speciebed van krimparme mortel op de bodem in de kas. De vijzel bestaat uit staal waaronder een vierkante voetplaat onder met holle cilinder met schroefdraad, ertussenin een massieve cilinder met schroefdraad en daarbovenop weer een vierkante plaat. De voetplaat wordt geplaatst op de betontegel, op de bovenste vierkante plaat wordt eveneens een betontegel geplaatst en daarop weer een speciebed van krimparme mortel. Zodra de vijzel met betontegels en krimparme mortel op de juiste positie is geplaatst, wordt deze handvast aangedraaid. 

Funderingsherstel 03

Na het plaatsen van een aantal vijzels op deze wijze, worden de eerder geplaatste vijzels met een steeksleutel strak aangedraaid en kan de krimparme mortel uitharden.

Funderingsherstel 05png

Omdat het eenvoudiger is om de betonvloer in één productiegang te storten, worden delen van muren weggehaald, waaronder bouwmuren. In deze situaties worden naast de bouwmuren de holle buispalen volgestort met beton waarin direct een stalen HPE profiel wordt geplaatst. Dit HPE profielstaal steekt boven de buispaal uit en kan benut worden voor stalen liggers (HPE/IPE staal -profielen) die de bouwmuur zullen steunen in de tussentijd. In sommige situaties moeten stalen frame’s met windverband worden aangebracht tegen bouwmuren.

Funderingsherstel 07png
Funderingsherstel - Thor Logical Technische Advies
Funderingsherstel 06png

Na het storten en uitharden van de betonvloer worden de betonwanden in een bekisting gestort. Op een bepaald moment (doorhardingstijd) van de beton constructievloer, worden bekistingen en hulpconstructies verwijderd. Van de kassen in het metselwerk is meestal niets meer te zien, is dit wel het geval dan worden naden dichtgezet (dichtkauwen) met krimparme mortel. Eventueel ontbrekende delen metselwerk binnen worden hersteld.

Binnen en buiten kunnen schades metselwerk worden hersteld en gestabiliseerd met producten en systemen van Thor Helical www.thorhelical.nl

Thor Logical adviseert, ondersteunt en biedt begeleiding op locatie aan bij metselwerk – funderingsherstel bestaande bouw renovaties en/of bij verbouw en nieuwbouw. 

Funderingsherstel 04png
Funderingsherstel 01png
Thor Logical_1001
Thor Logical_1000

Afschuiven Gevelmetselwerk

Op de afbeelding rechts te zien staan twee roodgekleurde schuine pijlen aan de zijkant van een pand, enkele centimeters eronder evenwijdig zijn scheuren in baksteen metselwerk en stuclaag verborgen achter de afwerking maar enigszins voldoende zichtbaar als je goed kijkt (inzoomen).

In veel situaties met instabiele funderingen of onvoldoende dragend vermogen van gevelmetselwerk, komt deze los van een achterliggende constructie. Op de afbeelding rechts is de achterliggende constructie een woningscheidende bouwmuur van massief metselwerk en de voorgevel bestaat ook uit massief metselwerk. Het pand is voorzien van nieuwe buispalen beton- fundering in combinatie met constructieve vloer. De gevolgschade aan het pand is goed te zien aan de voorgevel en ook binnen. Nu de fundatie voldoende stabiel is en scheurvorming metselwerk ook tot rust gekomen is, kan tot herstel worden overgegaan door een ervaren gevel-onderhoud aannemer.

Zijgevel Afschuifing Metselwerk
eigen foto Thor Helical
Schade gevelmetselwerk2

Traditioneel werden na het aanbrengen van de fundering eerst de bouwmuren opgetrokken. Om hier tegenaan het naderhand op te trekken gevel-metselwerk te kunnen koppelen, zijn hiertoe uitsparingen gemaakt aan einde van de bouwmuren door het toepassen van een volle bloktand of wisselende bloktand in het massieve metselwerk en waar mogelijk  (in bepaalde situaties) kon men een vallende vertanding toepassen. De stabiliteit van bouw-muren werd geborgd door de houten vloerbalken.

Op de afbeelding rechts zien we een inwendige hoek waarvan het linkerdeel de bouwmuur is en rechts de binnenzijde van de gevel te zien is. In deze situatie heeft men met behulp van gezet stevig plaatstaal en bouten schoefdraad – en moeren constructie met chemische verlijming, de voorgevel met de bouwmuur opnieuw geborgd op verdieping niveau. Het nadeel van deze re-constructie is dat de verankering in het zicht is en achter voorzetwanden zal moeten worden weggewerkt.  

 

hoekversterking
Facade koppelen aan bouwmuren

Een slim en eenvoudig systeem om massief metselwerk te koppelen doe je vanaf de buitenzijde met 12mm muurankers, daarvoor is geen chemie nodig en hoef je aan de binnenzijde geen voorzetwanden te plaatsen. 

Dodemansbed Van Staal 0002

In situaties waar een afschuiving van gevelmetselwerk kan plaatsvinden of een gevel kan bezwijken door eigen gewicht, zal men terstond maatregelen moeten treffen; eerst moeten de bewoners of gebruikers van het pand geholpen worden met een tijdelijke verblijfplaats waarna een omheining moet worden geplaatst rondom het pand. Daarna kan men beginnen met stutten van de gevel(s) en constructies. Op de afbeelding links zie je een zogenoemd dodemansbed. In deze situatie is gekozen voor een combinatie van staal en is deze bedoeld als tijdelijke constructie tot het moment dat het gebouw weer constructief veilig is hersteld.

Pinning Brick Stone Arches Banner

Het afschuiven van gevelmetselwerk kan ook voorkomen bij spouwmuur-constructies waarbij het buitenblad door het eigen gewicht en massa vanwege verkeerd uitgevoerde bouwdetails -zoals bijvoorbeeld bij betongevelband aansluitingen het geval is-  kan loskomen, maar bijvoorbeeld ook bij het meer moderne gevelmetselwerk waarin stalen geveldragers zijn toegepast. Op de afbeelding rechts zie je het metselwerk boven een geveldrager naar voren komen omdat het buitenblad niet langer meer verbonden is met het binnenblad in combinatie met verkeerde ontwerp details en/of uitvoering in het werk.

Instabiele gevel

Scheurherstel en Lateiherstel -systemen voor Metselwerk

Veranderingen en wijzigingen aan constructies van metselwerk kunnen onbedoeld oorzaak worden van lelijke scheuren binnen en buiten, klemmende deuren en ramen en het vervelend kraken van vloeren en/of schade aan harde vloer- en/of wandafwerking binnen. Welke oorzaken van scheuren in metselwerk zijn er nog meer?

Binnenmuur Scheurherstel

Scheuren in metselwerk vertellen ons dat er krachten aan het werk zijn (geweest), met name trekspanningen zorgen voor scheuren in voegen en bakstenen. De oorzaken kunnen divers zijn. Als de fundering of bodem onvoldoende stabiel is ontstaat erboven ongelijke krachtverplaatsing en afdracht van massa naar onderen en opzij, waardoor homogeen verbonden metselwerk gaat scheuren op minder sterke plekken. Ook kunnen andere oorzaken scheurvorming in metselwerk veroorzaken zoals thermische uitzetting, door bijvoorbeeld het beschijnen van metselwerk door de zon met als gevolg tijdelijke en/of regelmatige vormverandering van metselwerk door temperatuurschommelingen, of door Hygrische krimp en uitzetting eigenschappen van bepaalde steenachtig bouwmaterialen als gevolg van het opnemen van hemelwater en afgeven van waterdamp.

In oude gebouwen is meestal veel smeedijzer of staal verwerkt voor het verankeren van houten constructies aan massief metselwerk en toepassen van stalen profielen in metselwerk bij draagconstructies. 

Slecht geconserveerd staal en/of ijzer kunnen uiteindelijk roesten en in volume vermeerderen waardoor metselwerk kapot drukt en scheurvorming of gevolgschade ontstaat.

Naderhand worden ook andere problemen met scheurvorming metselwerk zichtbaar zoals lekkages tot in bepaalde situaties zelfs constructieve schade zoals het afschuiven van voor- of achtergevel met nog grotere schade en scheuren tot gevolg.

Ook veranderingen in de bodem veroorzaken steeds vaker problemen met scheuren in bestaand metselwerk en daarnaast trillingen door zwaar en regelmatig wegverkeer want Nederland is nog lang niet vol- en afgebouwd.

Thor Helical Element Scheurherstel Systeem
Scheurherstel met spiraalankers en constructiemortel

Dan zijn de meest voorkomende wijzigen bij groot onderhoud het vervangen van versleten of verouderde raamkozijnen. Als een raamkozijn vervangen wordt kan het daarop steunende of dragende metselwerk loskomen en voor grote schade zorgen. Ook voor deze situatie heeft Thor Helical een oplossing namelijk het ‘latei herstel systeem’ waarbij wapeningstaven worden aangebracht als volledig element in het metselwerk boven het kozijn, het samenspel van deze spiraalvormige staafankers van roestvast staal in combinatie met een constructieve mortel toepassing zorgt al snel voor stabiel en sterk metselwerk als samenwerkend latei.

De producten en systemen van Thor Helical worden al decennialang wereldwijd toegepast.

Gevelspecialisten in Nederland en België worden op hun beurt ondersteund door adviseurs en ketenpartners van Thor Helical Benelux. Gebouweigenaren, architecten of aannemers kunnen zich rechtstreeks tot ons wenden voor het vinden van een geschikte oplossing.

www.thorhelical.nl voor advies en ondersteuning.

Om reparaties compleet te maken en zo zorgvuldig mogelijk te voltooien, worden gaten en scheuren afgewerkt met speciale Thor Helical restauratiemortels op kleur.

Bestaand houtskelet binnenblad opnieuw verankeren

Historie houtskelet binnenbladen van spouwmuur constructies

De eerste (ons bekend en in Nederland toegepast) houtskelet binnenblad constructies, in combinatie met een gemetseld buitenblad van baksteen en daartussen een spouw, werden verankerd met verzinkt stalen spouwankers met punt-schroefdraad en haak. Deze spouwankers werden ingedraaid in de houten stijlen van het houten skelet doorheen de waterwerende en dampdoorlatende folie of in het hart van een houten stijl en/of naad tussen twee vochtwerende vezelplaten in met daarachter een houten stijl.

Spouwmuur constructie verankering

Het probleem met verzinkt stalen spouwankers is dat deze slijten en versneld roesten in een aanhoudend vochtig klimaat en daarom minder duurzaam zijn dan de gevelconstructie van gebouwen zelf. De levensduur van een gebouw werd destijds geschat op 60 tot 100 jaar en de levensduur van verzinkt stalen spouwankers was destijds 25 tot 35 jaar (opgave door de leverancier).

Destructief onderzoek

In anderhalf jaar tijd heeft Thor Logical gevelonderzoek verricht aan 7 verschillende gebouwen van ten hoogste 30 jaren oud waarbij houtskelet binnenbladen zijn toegepast met verzinkt stalen spouwankers. In alle situaties zijn bij deze 7 objecten eerst scheuren ontstaan in het metselwerk van buitenbladen die aanleiding gaven tot gevelonderzoek. 

In het kort komt het erop neer dat wij tijdens destructief onderzoek bij verschillende gebouwen verzinkt stalen spouwankers hebben aangetroffen met roest klasse 1 t/m 4 volgens BRL 2109 tabel of met een ander soort gebrek of ernstige en/of risicovolle tekortkoming.

Gevelinspectie Liebergerweg E.o. Hilversum 142

Naast onze waarnemingen met verzinkt stalen spouwankers bij houtskelet binnenbladen zien we ook dat verzinkt stalen kozijnankers zijn toegepast in het buitenblad van metselwerk. In enkele situaties hebben we volledig roestige kozijnankers aangetroffen met diameter afname met als gevolg dat metselwerk wordt opgedrukt en ruimte ontstaat op deze posities in de lintvoegen die deze situatie alleen zal doen verergeren en meer schade zal veroorzaken. 

Noodzaak spouwankers

Natuurkrachten hebben veel invloed op het buitenblad van een spouwmuur constructie en het eigen gewicht (massa) van het metselwerk heeft ook een belangrijk aandeel in krachten die op een gevel worden uitgeoefend. Daarom worden bij gevels met houtskelet binnenbladen veelal geveldragers toegepast waar metselwerk op wordt geplaatst tot een bepaalde grootte en verdiepingshoogte. 

Aangezien een houtskelet binnenblad onvoldoende stijf is (minder sterk dan een steenachtig homogeen substraat) en als buigslap wordt aangemerkt, komen alle krachten die invloed hebben op gemetselde gevels in deze situatie voor het grootste deel voor rekening van baksteen metselwerk buitenblad. Mede door onjuiste verankering door toepassing van kozijnankers in het buitenblad, bouwfouten en de hiervoor genoemde situaties met verzinkt stalen spouwankers, zullen eerder scheuren ontstaan in metselwerk van de buitengevel.

De verankering van buitenblad met binnenblad in situaties met houtskelet binnenbladen noemt men contourverankering waarbij spouwankers alleen in de houten stijlen mogen worden aangebracht, met uitzondering van houten stijlen rondom gevelvulling en randen (uiteinden van het houtskelet). 

Contourankerplan Houtskelet

In de bovenste 50cm en 100cm vanuit de hoeken van een gebouw mogen geen spouwankers worden toegepast in een houtskelet binnenblad. Uitzonderingen daargelaten zoals bij dilataties en specifieke constructiedetails.

Door hiervoor genoemde beperkingen en situaties met betrekking tot verankeren buitenblad metselwerk aan een binnenblad van houtskelet, zorgen deze soms ook voor problemen met geveldragers die door verschillende oorzaken onvoldoende geborgd zijn aan casco betonconstructie. 

Hoe lossen we dit probleem in heden en toekomst op?

Tegenwoordig worden bij spouwmuur constructies die bestaan uit een buitenblad van metselwerk en een binnenblad van houtskelet veelal roestvast rondstalen spouwankers toegepast van (A4) RVS 316 kwaliteit.

Dan hebben we het alleen nog maar over gebouwen met houtskelet binnenbladen waarbij verzinkt stalen spouwankers zijn toegepast. Deze gebouwen vormen een risico voor zowel de gezondheid als grote kans op ernstige gevolgen voor bewoners, gebruikers en passanten als de gevel zal bezwijken of zelfs al bij een enkele loskomende baksteen.

Kan gevelmetselwerk opnieuw worden verankerd aan bestaand houtskelet?

In de praktijk blijkt het lastig om vanaf de buitenzijde RVS Air Twist renovatie-spouwankers aan te brengen, je kunt immers niet exact zien waar de houten stijlen zich bevinden. De houten stijlen zijn soms niet dikker dan 38mm. Het aan de buitenzijde openmaken en verwijderen van bakstenen, het zoeken, nieuwe spouwankers aanbrengen en daarna de gevel weer netjes dichtmaken en afwerken is een kostbare en tijdrovende klus waarbij vaak ook een steiger nodig is.  

Img 2452

Een eventueel alternatief op kleine schaal is het toepassen van RVS Air Twist renovatie-spouwankers die van binnen uit (vanuit de woning) worden geplaatst na het verwijderen van de afwerking aan de binnenzijde van kamers waardoor het houtskelet zichtbaar wordt. In sommige situaties kan zelfs de afwerking kamerzijde van het binnenblad intact blijven als goede resultaten worden geboekt met een hout-scan/detector en hierbij stijlen met voldoende dikte aanwezig zijn.

Om helemaal zeker te zijn van een goede en juiste verankering is het niet anders dan het compleet verwijderen van bestaand buitenblad (gevelmetselwerk) en een nieuw buitenblad op te metselen met nieuwe bakstenen waarbij tevens alle aansluitingen worden gecontroleerd en verbeterd waar nodig.